در شرایطی که با بازگشت ترامپ به کاخ سفید و مسدود شدن تعداد بیشتری از مسیرهای درآمدی جمهوری اسلامی ایران، اکنون میزان کسری بودجه دولت مسعود پزشکیان حدود هزار هزار میلیارد یا یک تریلیون تومان براورد می‌شود، دعوا و درگیری‌ها میان نیروهای حامی و مخالف دولت به بالاترین سطح رسیده است.

در تازه‌ترین مورد، شامگاه چهارشنبه ۸ اسفند در نشستی تلویزیونی با حضور چهار نفر از اعضای مجلس، موضوع استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، بررسی شد و طرفین در طول این گفتگو با فریاد، طرح اتهام‌های مختلف و بدون اشاره به ریشه‌های وضعیت موجود، تلاش کردند یکدیگر را مقصر وضعیت آشفته اقتصاد و فقر افسارگسیخته در ایران معرفی کنند.

حامیان دولت مسعود پزشکیان با چشم‌پوشی بر شعارهای انتخاباتی او، می‌گویند هیچ رئیس‌جمهوری در شرایط فعلی توان حل بحران‌های کلان، مقابله با تشدید کسری بودجه یا حل ایستادگی در برابر تحریم‌های اقتصادی گسترده غرب را ندارد و برای اثبات نظرشان نیز به شرایط بحرانی اقتصادی و معیشتی در دولت رئیسی اشاره می‌کنند. اما مخالفان دولت پزشکیان و حامیان استیضاح چند وزیر دولت او در مجلس، با تکرار ادعاهای خامنه‌ای، معتقدند که تصمیم‌های اشتباه مدیران دولتی موجب گسترش ناترازی‌ها و بدهکاری دولت شده است.

قیمت دلار در ایران، در فاصله فروردین تا اسفند ۱۴۰۳ حدود ۳۳ هزار تومان افزایش یافت. این سقوط آزاد ارزش ریال، هم‌زمان با مرگ ابراهیم رئیسی، شکست‌های نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه، و به‌ویژه بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید و احیای سیاست فشار حداکثری اقتصادی، پرشتاب‌تر از همیشه ادامه دارد، اما علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، همچنان بر سیاست‌های جنگ‌طلبانه خود اصرار دارد و بسیاری از بحران‌های مالی به‌وجود آمده برای مردم ایران را نیز تکذیب می‌کند.

اما با این حال، موج جدید گرانی‌ها که تنها طی سه ماه اخیر موجب تورم ۵۰ تا ۴۰۰ درصدی قیمت بسیاری از اقلام اساسی مانند خوراکی‌ها و دارو شد، در کنار بحران کمبود شدید گاز و برق و تعطیلی‌های ادامه‌دار صنایع، کسب‌وکارها، ادارات، مدارس و دانشگاه‌ها، نگرانی شماری از مسئولان جمهوری اسلامی بابت آغاز یک خیزش سراسری مردمی یا زمینگیر شدن دولت پزشکیان را برانگیخته است.

روز چهارشنبه معصومه آقاپور، مشاور مسعود پزشکیان، در جلسه با تعدادی از بازرگانان و واردکنندگان اقلام اساسی به ایران اذعان کرد: «ما در مسئله ارز مشکل داریم و تعارف هم نداریم. اینکه کسی بگوید ترامپ نقشی ندارد، اشتباه است، نه، ترامپ خیلی در بازار ارز ما نقش دارد و شرایط را در دو هفته اخیر برای ما دوصدچندان سخت‌تر کرده است. حالا در تخصیص‌های ارز که صورت می‌گیرد، شرایط بسیار دشواری را طی می‌کنیم و می‌دانیم که باید هرچه زودتر بدهی ارزی دولت برای اجناس واردشده را بدهیم.»

این در حالی است که یک هفته پیش از این سخنان، رئیس‌جمهوری ایران روی دست اندک افراد امیدوار به بهبود وضعیت معیشتی هم آب پاکی را ریخت و در واکنش به افزایش نارضایتی‌های مردم و صاحبان صنایع، غیرمستقیم اذعان کرد که توان حل مشکلات موجود را ندارد: «خیال می‌کنید من جعبه جادویی دارم؟ نه؛ من شش ماه پیش در مجلس قدم می‌زدم و حالا رئیس‌جمهوری‌ام. هرجا را نگاه می‌کنیم، ناترازی داریم، در آب، برق، گاز، پول، زمین، مدرسه، تخت بیمارستان... تقاضا نامحدود و توان ما محدود است.»

حتی سرپرست مرکز مطالعات رفاه وزارت کار ایران هم روز چهارشنبه خبر داد که‌ اجرای نخستین مرحله اعطای کالابرگ حمایتی به گروه‌های کم‌درآمد جامعه که قرار بود از روز جمعه آغاز شود، به دلیل «مشکلات بودجه‌ای و ناهماهنگی‌ها» با تاخیر مواجه می‌شود.

نگاهی به اخبار منتشرشده وب‌سایت دولتی ایلنا در حوزه کارگری نشان می‌دهد که طی ۷۲ ساعت اخیر، حداقل ۳۰ تجمع کارگران و بازنشستگان در اعتراض به پایین بودن سطح حقوق‌ها و جیب خالی در سراسر ایران برگزار شده است.

اکنون در وضعیتی که خبرگزاری دولتی ایسنا در گزارشی برای حمایت از ادامه حضور همتی در سمت وزیر اقتصاد، نوشته است که «هیچ‌یک از دلایل رشد قیمت دلار شامل متغیرهای سیاسی یا تحولات منطقه‌ای در حیطه اختیارات وزارت اقتصاد نیست»، مردم ایران در آستانه ماه رمضان و عید نوروز، با گران‌تر شدن روزانه قیمت انواع اقلام اساسی و سفره‌هایی خالی روبرو هستند که پیش‌بینی می‌شود در ماه‌های آینده بحرانی‌تر هم بشود.

در این میان به نظر می‌رسد افزایش درگیری‌های مدیران حکومتی با یکدیگر یا تشدید درگیری‌های نظامی جمهوری اسلامی با اسرائیل و متحدانش هم بر شدت بحران‌های معیشتی می‌افزاید.